शिंदे आणि पवार 15 दिवसांत दोनदा भेटले, काय आहे आतली गोष्ट?
महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि राष्ट्रवादीचे (पवार) अध्यक्ष शरद पवार यांच्यात गेल्या 15 दिवसांत दोनदा झालेली भेट चर्चेचा केंद्रबिंदू राहिली आहे. या भेटीचे कारण दोन्ही नेते समकालीन मुद्दे सांगत असले तरी त्यांची भेट राजकीय असल्याची चर्चा आहे. पवारांच्या भेटीतून एकनाथ शिंदे भाजपला काय संदेश देऊ इच्छितात?
गेल्या 15 दिवसात शिवसेना पक्षप्रमुख आणि मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी दोन वेळा शरद पवारांची भेट घेतली आहे, तर यापूर्वी त्यांनी राष्ट्रवादीवर अनेक आरोप केले होते, परंतु अचानक शरद पवार आणि शिंदे यांची भेट सर्वांना आश्चर्यचकित करणारी आहे. या बैठकीमुळे शिंदे राज्याच्या भविष्यातील राजकीय परिस्थितीत आपली भूमिका अधिक महत्त्वाची बनवण्याच्या दिशेने स्वतःला प्रवृत्त करत असल्याचे दिसते. याची जाणीवही भाजपला आहे.
भाजप एवढा आक्रमक का आहे?
एकीकडे भाजपचे सर्व नेते शरद पवारांवर हल्ला करत आहेत, तर दुसरीकडे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे शरद पवारांची भेट घेत आहेत. विशेष म्हणजे, एकनाथ शिंदे यांनी उपमुख्यमंत्री अजित पवारांपासून अंतर राखले आहे. त्याच वेळी, शिंदे स्वतः सरकारच्या मोठ्या निर्णयांची घोषणा करून पूर्ण श्रेय घेण्याची संधी सोडत नाहीत. अशा परिस्थितीत लोकसभा निवडणुकीत बहुमताच्या मागे असलेल्या भाजपला शिंदे पॉलिटिक्सने बॅकफूटवर टाकल्याची चर्चा आहे.
राजकारण हा काळाचा खेळ आहे... आणि काळ कधीही युती धर्म, मैत्री-शत्रुत्व आणि तत्त्वांची पर्वा करत नाही. अशा प्रकारच्या राजकीय संधीसाधू प्रवृत्तीला भाजप अनोळखी नाही. बिहारमध्ये भाजपची जनता दल (युनायटेड) सोबत युती आहे. किमान चार वेळा नितीश कुमार पक्ष बदलून सत्तेत आले आहेत. अशा परिस्थितीत एकनाथ शिंदे महाराष्ट्रात या मार्गाचा अवलंब करू शकतील का, असा प्रश्न उपस्थित होतो. केवळ 38 आमदार असलेल्या उद्धव ठाकरे यांच्याशी मतभेद झाल्यानंतर एकनाथ शिंदे मुख्यमंत्री झाले. तर भाजपकडे 102 आमदार आहेत. महायुति सरकारचा आणखी एक मित्रपक्ष असलेल्या राष्ट्रवादी काँग्रेसकडे 40 आमदार आहेत. तर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे नेते अजित पवार यांनी उपमुख्यमंत्रिपदाची शपथ घेतली. अशा परिस्थितीत मुख्यमंत्रिपद सोडण्यासाठी शिंदांवर नेहमीच दबाव असतो. हा दबाव दूर करण्यासाठी शिंदे यांनी नितीश कुमारांचा मार्ग स्वीकारल्याचे दिसते.
शिंदे-पवार बैठका आणि अंदाज
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी शरद पवार यांच्या वर्षा बंगल्यावर नुकत्याच झालेल्या भेटीमुळे या चर्चांना उधाण आले आहे. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मराठा आरक्षणाचा वादग्रस्त मुद्दा हा दोन्ही नेत्यांमधील चर्चेचा केंद्रबिंदू होता. पंधरवड्यात शिंदे आणि पवार यांच्यात झालेली ही दुसरी भेट होती. शिंदे बिहारच्या नितीश कुमारांसारखी रणनीती अवलंबत असल्याची शक्यता राजकीय वर्तुळात वर्तवली जात आहे.
राजकीय विश्लेषकांचे असे मत आहे की, ज्याप्रमाणे नितीश यांनी भाजप नेत्यांना बाजूला सारून आपली सत्ता मजबूत केली होती, त्याचप्रमाणे एकनाथ शिंदे यांची आता पवारांशी झालेली भेट हा देवेंद्र फडणवीस यांचे संतुलन बिघडवण्याचा आणि राज्यातील भाजपचा प्रभाव मर्यादित करण्याचा प्रयत्न असू शकतो. विशेषतः लोकसभा निवडणुकीत एमव्हीएच्या कामगिरीमुळे महायतीत एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना अधिक बळकट झाली आहे. लोकसभेत शिवसेना पक्षाचे 8 खासदार आहेत.